ΤΑ ΜΠΛΟΚΙΑ

Ειδήσεις και αναλύσεις από τη Λέσβο και την Ελλάδα με αριστερή ματιά!

Απόψεις Δεύτερο Θέμα

Κορονο-καπιταλισμός

Διογένης Λόππας

Πριν μερικούς μήνες οι επίσημες φυλλάδες του κατεστημένου κρατικοδίαιτου φιλελευθερισμού »τα κέρδη στους λίγους – οι ζημιές στους πολλούς» προέβλεπαν σκηνές αποκάλυψης στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit, με άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ, ελλείψεις φαρμάκων κλπ.

Τρεις μήνες μετά το Brexit, το Tesco της γειτονιάς είναι πιο εύρωστο από ποτέ, ενώ τα ράφια του θρυλικού boots είναι ασφυκτικά γεμάτα, χρειάστηκε όμως μόνο ένας παγκολίνος σε μια άγνωστη επαρχία της μακρινής Κίνας για να αδειάσουν τα ράφια στο Λουξεμβούργο και στο Μιλάνο.

Η τρομακτική εξάπλωση της πανδημίας στην Ευρώπη και οι σκηνές αποκάλυψης που ζούμε δεν είναι ακριβώς κεραυνός εν αιθρία. Είναι μια απλή υπενθύμιση για το πόσο λάθος δρόμο πήραμε. Μια απλή υπενθύμιση για την πρακτική αξία των συνόρων ενός κράτους ή για την πολυτιμότητα ενός αξιόπιστου δημόσιου συστήματος υγείας. Αυτά για το πρακτικό μέρος της έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης που αντιμετωπίζουμε τη στιγμή αυτή. Γιατί πίσω από το θανατικό και την παν-κατάθλιψη έρχεται ένα οικονομικό τσουνάμι που αναμένεται να σαρώσει ότι έμεινε όρθιο έπειτα από μια δεκαετία δημοσιονομικού στραγγαλισμού.

Αν τώρα είμαστε επικεντρωμένοι αφενός στο πώς θα περιορίσουμε τους βέβαιους θανάτους που έρχονται και αφετέρου πώς θα πείσουμε το καθυστερημένο κομμάτι των συμπολιτών μας να κατανοήσει το ζωτικό ρόλο της καραντίνας (σκεφτείτε ότι σήμερα υπήρξαν άνθρωποι που εκκλησιάστηκαν και κοινώνησαν!), σε λίγους μήνες θα προσπαθούμε να βρούμε τρόπους αντιμετώπισης μιας προαναγγελθείσας οικονομικής αποκάλυψης.

Προαναγγελθείσας καθώς τα σημάδια της είχαν εμφανιστεί από καιρό. Και δεν αναφέρομαι μόνο στη διαχείριση της ελληνικής χρεοκοπίας από τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά σε κάτι μαζικότερο, καθώς τη φορά αυτή η κατάρα θα χτυπήσει συντεταγμένα και μαζικά τις ισχυρότερες ή ασθενέστερες οικονομίες του πλανήτη συνολικά και ταυτόχρονα. Στην Ευρώπη, για κακή μας τύχη, η πανδημία δείχνει να ξεσπά με μανία πάνω στον αδύναμο κρίκο της ευρωζώνης, την Ιταλία. Και καθώς την ώρα εκείνη όλοι θα ασχολούνται με το πώς ακριβώς θα σώσουν το δικό τους τομάρι, όπως σκωπτικά μας διδάσκει η ιστορία, κανένας δεν πρόκειται να δείξει την παραμικρή αλληλεγγύη.

Κίνα – Τουρκία, η πηγή του κακού

Σήμερα, αντικρίζοντας τα άδεια ράφια των ευρωπαϊκών super markets είναι ώρα περισυλλογής. Ποια διεστραμμένα μυαλά επέτρεψαν αυτή την άπληστη μονοκαλλιέργεια των υπηρεσιών και της φούσκας των assets. Την ολική μας εξάρτηση από τις αγορές προβληματικών χωρών όπως η Κίνα και η Τουρκία. Πώς αφέθηκαν ολόκληρες δεκαετίες όλοι αυτοί οι αετονύχηδες να κερδοσκοπούν εις βάρος όλων μας, πίσω από τις (ατυχήσασες στη σημερινή συγκυρία) έννοιες της »ελεύθερης» αγοράς, του »υγιούς» ανταγωνισμού και της απρόσκοπτης κυκλοφορίας κεφαλαίων και assets (κοινώς απρόσκοπτου ξεπλύματος μαύρου χρήματος)

Κανένας φωστήρας της σχολής του Chicago δε σκέφτηκε πώς είναι δυνατόν μια επιχείρηση στην Ε.Ε, να αντιμετωπίσει επί ίσοις όροις μια αντίστοιχη επιχείρηση στην Κίνα, ήτοι με »μισθούς» 200€, ανασφάλιστη εργασία, κρατικό έλεγχο, κρατικές επιδοτήσεις, ανυπαρξία ανεξάρτητων αρχών, ελέγχων, υγειονομικών κανονισμών, εξαρτώμενη κεντρική τράπεζα, χειραγώγηση αγορών και νομίσματος και δεν έχει τέλος. Και αφού βέβαια με βάση τη λογική δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ισότιμος ανταγωνισμός, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μετέφεραν μαζικά την παραγωγή τους στην Κίνα.

Φθάσαμε έτσι στο σημείο σήμερα οι Παριζιάνοι να έχουν γίνει τα γκαρσόνια των ευκατάστατων Κινέζων. Μόνο που οι ευκατάστατοι Κινέζοι έγιναν ευκατάστατοι με τα λεφτά των Γάλλων φορολογούμενων. Και είναι σήμερα αυτοί που ελέγχουν το real estate σε Παρίσι, Λονδίνο και δεκάδες άλλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις. Γιατί η μετεγκατάσταση της Γαλλικής παραγωγής στην Κίνα δεν έγινε κάτω από τους κανόνες της δήθεν ελεύθερης αγοράς, αλλά κάτω από τη στιβαρή καθοδήγηση του αυταρχικού κινέζικου καθεστώτος. Δηλαδή με Κινέζο συνέταιρο (μέλος του κόμματος και αυλοκόλακα της ηγεσίας) και όλους τους υπόλοιπους περιορισμούς που επέβαλλαν κατά καιρούς οι χασάπηδες του Πεκίνου, προκειμένου να δημιουργήσουν μια σύγχρονη νομενκλατούρα που θα τους διατηρεί ες αεί στην εξουσία.

Στην Ιταλία που σήμερα θρηνεί μια ανείπωτη τραγωδία, η εθνική ιστορική αεροπορική εταιρία της χώρας παλεύει με νύχια και με δόντια να κρατηθεί στη ζωή. Η Ιταλική κυβέρνηση που βέβαια επιθυμεί διακαώς να προστατέψει την ίδια την ιστορία της χώρας, βρίσκει τοίχο απέναντι στην αδιάλλακτη στάση της Κομισιόν. H Alitalia προσπαθεί να ανταγωνιστεί το μακρύ χέρι του βαθέως τουρκικού κράτους, την Turkish Airlines. Μόνο που η Turkish Airlines, όχι μόνο δεν χρειάζεται να ρωτήσει καμία Κομισιόν για το πώς θα λειτουργήσει, αλλά και επιπλέον λαμβάνει κάθε μήνα ένα τεράστιο bonus από τον κρατικό προϋπολογισμό. Έτσι για παράδειγμα σήμερα ένα εισιτήριο από Ρώμη για Κωνσταντινούπολη τον Ιούνιο κοστίζει 289€ με την Alitalia αλλά μόλις 76€ με την Turkish Airlines (στοιχεία από την πλατφόρμα Skyscanner).

Εμείς λοιπόν οι Ευρωπαίοι είμαστε τόσο ολοκληρωτικά ηλίθιοι, που αυτό το ονομάζουμε »ελεύθερη» αγορά και »υγιή» ανταγωνισμό! Και βέβαια επιτρέπουμε στην Τουρκική εταιρία να χρησιμοποιεί απρόσκοπτα όλες τις υποδομές μας, προκειμένου να φέρνει σε πέρας όλες τις αθέμιτες πρακτικές του υστερικού τουρκικού καθεστώτος. Κανένας χαρτογιακάς στις Βρυξέλλες και κανένας απόφοιτος του Harvard που σήμερα σταδιοδρομεί στην ηγεσία χωρών της Ε.Ε. δε σκέφθηκε ποτέ το αυτονόητο.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Alitalia, που ήδη αντιμετώπιζε δυσθεώρητα οικονομικά προβλήματα, θα δυσκολευθεί να ξεπεράσει μαζί με όλα τα υπόλοιπα και το καταστροφικό τσουνάμι της πανδημίας. Αντίθετα για τον εθνικό αερομεταφορέα των Τούρκων δεν έχει ακουστεί τίποτα και στο τέλος, απλά θα λάβει μια ακόμα κρατική ενίσχυση και θα επιβιώσει. Αυτό το παράδειγμα που μόλις ανέφερα δυστυχώς δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας που διέπει τις οικονομικές σχέσεις της Ε.Ε. (και της Ελλάδας δηλαδή) με τους παγκόσμιους εταίρους της.

Η πανδημία έρχεται σήμερα μόνο να μας υπενθυμίσει το μέγεθος της βλακείας και της ανικανότητάς μας. Μπορεί να βγάζουμε φλύκταινες όταν ακούμε για κλείσιμο των συνόρων, αν όμως οι Ιταλοί είχαν προνοήσει να κλείσουν τα αεροδρόμιά τους στις πτήσεις από την Κίνα, ίσως σήμερα να μην είμασταν όλοι σε καραντίνα.

Μπορεί να βράζουμε από θυμό όταν ακούμε για κρατισμό και επιδοτήσεις, όμως δεχόμαστε χωρίς περιορισμούς τις επιδοτούμενες κρατικές επιχειρήσεις των ανταγωνιστών μας. Θαυμάζουμε τον τουριστικό τομέα και γενικά το υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών μας, εισάγοντας πιπεριές από το Μαρόκο, σκόρδα από την Κίνα και ελιές από την Τουρκία, αλλά σε πολύ λίγο θα μάθουμε με οδυνηρό τρόπο να εκτιμούμε τι σημαίνει εθνικό σχέδιο παραγωγής.

Όπως με οδυνηρό τρόπο ανακαλύψαμε την αξία ενός αξιόπιστου δημόσιου συστήματος υγείας. Μπορεί να φαίνεται πολύ ελκυστικό να δώσουμε γην και ύδωρ στους ιδιώτες για κλινικές και εργαστήρια, προκειμένου να επαιρόμαστε για δήθεν »επενδύσεις» ή πλασματικές αυξήσεις του ΑΕΠ, όμως όταν έρθει η κακιά στιγμή ψάχνουμε να βρούμε που είναι το ΕΣΥ.

Η πανδημία είναι το καναρίνι στο ορυχείο, που μας προειδοποιεί για την επερχόμενη κατάρρευση. Αφού δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα πρέπον παγκόσμιο χωριό, αφού το αποτέλεσμα φέρνει περισσότερο σε Frankenstein και λιγότερο σε παγκόσμια κοινότητα καθολικών αξιών, έστω και στο παρά πέντε οφείλουμε να επαναξιολογήσουμε σταθερές έννοιες του δυτικού μας πολιτισμού.

Τι δηλαδή σημαίνει δημόσιο αγαθό και διαχείρισή του, είτε αυτό αφορά την ενέργεια, το νερό, τις μεταφορές, τις επικοινωνίες την παιδεία ή την υγεία. Πόσος ιδιώτης χωράει στις έννοιες αυτές; Τι σημαίνει επίσης σχέδιο εθνικής παραγωγής και πώς θα αποκτήσουμε μια στοιχειώδη αυτάρκεια αγαθών. Και βέβαια, την πραγματική αξία των συνόρων, όταν οφείλουμε να προστατευθούμε από συμμετρικές ή ασύμμετρες απειλές κάθε είδους. Όταν ανοιγόμαστε σε διακρατικές συνεργασίες και δείχνουμε έμπρακτα την εξωστρέφειά μας, θα πρέπει ταυτόχρονα να ορίζουμε κοινές αξίες και κοινούς κανόνες. Αλλιώς θα καταλήξουμε απλά οι losers της Ιστορίας.