Πόση περισσότερη αδιαφορία; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολεί στις σημερινές δημοκρατίες, αφού η κρίσιμη μάζα του πληθυσμού που είναι απαραίτητη για τη διάσωση των ανθρωπιστικών ιδεωδών και της κοινωνικής αλλαγής φαίνεται ότι διακρίνεται από μια βασική –ίσως και μοναδική– ιδιότητα: αυτή της αδιαφορίας για κάθε τι που σχετίζεται με το σύνολο, με την κοινωνία, με το περιβάλλον και, τελικά, με το ίδιο μας το μέλλον.
Ο Ιρλανδός πολιτικός επιστήμονας Πίτερ Μέιρ χαρακτηρίζει αυτή την «αποδυνάμωση» της δημοκρατίας ως μια πορεία προς τη «δημοκρατία χωρίς δήμο», μια κατάσταση που συνοδεύεται από αδιαφορία και απαξίωση των θεσμών, των κοινοτήτων, των συλλογικοτήτων, των κομμάτων, αλλά και του ίδιου του λαού ως τέτοιου.
- ▪ Αδιαφορούμε για το κλίμα που υποβαθμίζεται ραγδαία μπροστά στα μάτια μας, προμηνύοντας καταστροφές και πόνο.
- ▪ Αδιαφορούμε για τα χιλιάδες είδη ζωής που εξαφανίζονται κάθε χρόνο από τον πλανήτη.
- ▪ Αδιαφορούμε για τη δημοκρατία που γίνεται όλο και περισσότερο υποχείριο των ισχυρών του πλούτου.
- ▪ Αδιαφορούμε για τα συλλογικά αγαθά που γίνονται λάφυρα των αρπακτικών του ιδιωτικού τομέα.
- ▪ Αδιαφορούμε για την Παιδεία που μετατρέπεται σε ένα αγοραίο τομέα, χάνοντας κάθε τι ανθρωπιστικό.
- ▪ Αδιαφορούμε για τον ανερχόμενο φασισμό και το μίσος και τον θάνατο που φέρνει μαζί του.
Αδιαφορούμε γενικώς και ειδικώς. Ολο και πιο συχνά συναντάμε την έκκληση διαφόρων ακτιβιστών και ομάδων διεθνώς «Don’t be indifferent» («Μην είστε αδιάφοροι») είτε για τη διάσωση του Αμαζονίου, είτε για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, είτε για την προστασία των δημόσιων χώρων, είτε…
Ισως θα ταίριαζε το «Κάνετε ησυχία, ο πλανήτης κοιμάται!». Για την ακρίβεια υπνοβατεί ή μοιάζει σαν κάποιο ξόρκι να τον έχει μαγέψει και οδεύει σταθερά προς την καταστροφή. Το μέγιστο βεληνεκές του ενδιαφέροντός μας είναι τα τετραγωνικά του σπιτιού μας και η εμβέλεια της καταναλωτικής μας επιφάνειας.
Θα μου πείτε πως δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Σωστό! Ομως και εκείνα τα στρώματα που ενδεχομένως εξακολουθούν να μην είναι «αδιάφορα» για όλα τα παραπάνω δείχνουν αποπροσανατολισμένα, λόγω ενός βέρτιγκο που έχουν προκαλέσει η απαξίωση της πολιτικής, η έλλειψη σχεδίου για το μέλλον και ο καιροσκοπισμός των κομμάτων.
Η συγκρότηση νέων συλλογικοτήτων, η διαφύλαξη των αξιών που συγκρότησαν τη νεωτερικότητα, η μαχητική διεκδίκηση όπου χρειάζεται, η εκπόνηση ενός προγράμματος και ενός οδικού χάρτη για το πού θέλουμε να πάμε και πώς είναι στοιχεία απαραίτητα για να βγούμε από το σημερινό πολιτικό, πολιτισμικό και συνεπώς ψυχολογικό αδιέξοδο.
Κυρίως, βέβαια, απαιτείται η συμμετοχή, το ρίσκο και η διαθεσιμότητα. Α, και η ευθύνη. Η σημερινή παθητικότητα της κρίσιμης μάζας του πληθυσμού δίνει το περιθώριο στις δυνάμεις του πλούτου και της εξουσίας να οργανώνουν τη διαιώνιση της υπάρχουσας κατάστασης και να διασφαλίζουν την καταστροφή όλων μας.
Οι κοινωνίες του ανταγωνιστικού ολοκληρωτισμού εγκλωβίζουν τους νέους σε εικονικές πραγματικότητες, τους αλλοτριώνουν και τους καλλιεργούν το αποκλειστικό ενδιαφέρον για την προσωπική τους και όχι την κοινωνική ευημερία.
Εάν δεχτούμε το δόγμα της κυρίας Μέρκελ για μια «δημοκρατία συμβατή με την αγορά», τότε βάζουμε αυτή τη δημοκρατία στην προκρούστειο κλίνη των αγορών και ό,τι περισσεύει το ακρωτηριάζουμε.
Εκεί ακριβώς βρισκόμαστε σήμερα και η αδιαφορία είναι ο χειρότερος σύμβουλος για το μέλλον. Γι’ αυτό, «don’t be indifferent!».
